zekat kimlere düşer ne demek?
Zekat, İslam dininde belirli şartları taşıyan Müslümanların yılda bir kez mal varlıklarının belirli bir oranını ihtiyaç sahiplerine vermesi farz olan bir ibadettir. Zekatın kimlere düşeceği, aşağıdaki şartları taşıyan Müslümanlar için geçerlidir:
- Müslüman olmak: Zekat ibadeti sadece Müslümanlara farzdır.
- Akıl sağlığına sahip olmak: Akıl sağlığı yerinde olmayan kişilere zekat farz değildir.
- Buluğa ermiş olmak: Ergenlik çağına ulaşmamış çocuklara zekat farz değildir. Ancak, velileri çocuklarının mal varlıkları üzerinden zekat verebilirler.
- Hür olmak: Kölelere zekat farz değildir.
- Nisap miktarı mala sahip olmak: Nisap miktarı, zekatın farz olması için belirlenen asgari mal varlığıdır. Nisap miktarı, altın, gümüş, para, ticaret malları ve hayvanlar gibi farklı mal türleri için farklıdır.
- Borçtan ve temel ihtiyaçlardan fazla mala sahip olmak: Kişinin borçları ödendikten ve temel ihtiyaçları (ev, araba, giyim, yiyecek vb.) karşılandıktan sonra nisap miktarı kadar malı kalması gerekir.
- Malın üzerinden bir yıl geçmiş olması (havl-i havl): Nisap miktarı mala sahip olunduktan sonra üzerinden bir kameri yıl geçmesi gerekir. Ticaret malları için bu şart aranmaz; kar elde edildiğinde zekatı verilir.
Bu şartları taşıyan Müslümanlar, zekat vermekle yükümlüdürler. Zekat, İslam'ın sosyal adalet anlayışının bir gereği olarak zenginlerin yoksullara yardım etmesini ve toplumdaki gelir dağılımının dengelenmesini amaçlar. Zekatın kimlere verileceği de Kur'an-ı Kerim'de belirtilmiştir. Zekat verilecek kişiler şunlardır:
- Fakirler: İhtiyaç sahibi ve geçimini sağlayamayan kişiler.
- Miskinler: Hiçbir şeyi olmayan, yoksulluk içinde olan kişiler.
- Zekat toplamakla görevli olanlar: Zekat toplama, dağıtma ve muhasebesini tutma işlerinde çalışanlar.
- Müellefe-i kulûb: Kalpleri İslam'a ısındırılmak istenenler veya İslam'a yeni girmiş olanlar.
- Köleler: Kölelikten kurtulmak isteyenler. (Günümüzde kölelik olmadığı için bu madde geçerliliğini yitirmiştir.)
- Borçlular: Borcunu ödeyemeyen ve zor durumda olanlar.
- Yolda kalmışlar: Memleketinde malı olmasına rağmen, yolculuk esnasında parasız kalmış ve yardıma muhtaç olanlar.
- Allah yolunda olanlar (Fi sebilillah): İslam'ı yaymak, savunmak veya İslam'a hizmet etmek için çalışanlar.